admin Od wieków rozważa się rolę literatury w kształtowaniu umysłu człowieka, rozwijając jego percepcję, kreatywność czy empatię. Jednakże, coraz częściej w dobie gwałtownych zmian społecznych i technologicznych, zwraca się uwagę na profilaktyczne i terapeutyczne właściwości czytania. Zrozumienie, jak książki mogą działać jako narzędzie do radzenia sobie z emocjami i problemy psychiczne, może przekształcić nasze spotkania z literaturą w pełnoprawne sesje samoczynnej terapii.
Terapeutyczne właściwości czytania
Kiedy sięgamy po książkę, zwykle robimy to, aby zanurzyć się w inny świat – pełen emocji, doświadczeń i postaci, które, mimo że nie są realne, stają się nam bliskie. Czytając, wszyscy zdajemy sobie sprawę z pewnego typu ucieczki z rzeczywistości. Jak pokazują badania, ten efekt „ucieczki” ma jednak o wiele większe znaczenie terapeutyczne, niż mogłoby się wydawać.
Stanęło na tym stanowisku przeprowadzone przez naukowców z University of Sussex badanie, które udowodniło, że czytanie nawet przez kilka minut dziennie potrafi obniżyć poziom stresu o 68%. Autorzy badania twierdzą, że immersion, czyli zanurzenia w literacki świat, pozwala umysłowi na odpoczynek od naszych codziennych trosk, zmuszając go do koncentracji na obcych problemach, zdarzeniach i światach (Verywell Mind, 2019).
Rola czytania w wywoływaniu empatii
Wczytując się w historie opisane na kartach książek, uczymy się rozumieć emocje i motywy działania postaci. Kiedy potrafimy zidentyfikować i zrozumieć emocje bohaterów, uczymy się lepiej rozumieć też emocje własne oraz innych ludzi.
Badania przeprowadzone przez dr Davida Comera Kidda oraz Emanuele Castano z The New School for Social Research in New York pokazały, że czytanie literatury, szczególnie tej, która rzuca wyzwanie naszym zdolnościom interpretacyjnym, zwiększa empatię (Sage Journals, 2013). Czytanie książek może zatem być ważnym narzędziem radzenia sobie z emocjami, zrozumieniem własnych uczuć i reakcji oraz rozwoju zdolności empatii.
Książki jako narzędzie terapii
Terapia przez czytanie
Terapia przez czytanie, inaczej biblioterapia, to metoda terapeutyczna, która wykorzystuje literaturę do poprawy zdrowia psychicznego. Znajduje zastosowanie w edukacji i rozwoju, terapii schizofrenii czy w leczeniu depresji.
Bibliotekarze, terapeuci i lekarze mogą rekomendować określone tytuły albo typy literatury w sprzyjający sposób. Właściwy dobór książek może pomóc osobie doświadczającej problemu zdrowia psychicznego w lepszym zrozumieniu swojej sytuacji, stawieniu czoła trudnym emocjom, a także w odkryciu sposobów na radzenie sobie z nimi.
„Fikcja” jako miejsce bezpieczne
Czytanie pozwala umieszczamy nasze problemy w kontekście większych, uniwersalnych prawd, co często pomaga zrozumieć je i zaakceptować. Książki mogą dostarczyć nam narzędzi do radzenia sobie z sytuacjami życiowymi, zarówno przez identyfikację z postaciami, jak i poprzez odnalezienie w tekstach rad czy mądrości, które możemy zastosować w rzeczywistym życiu.
Książki często oferują czytelnikom „bezpieczne miejsce”, w którym mogą oni przetwarzać swoje myśli i uczucia – bez presji i stresu. To bezpieczne miejsce, w którym czytelnik ma prawo do swoich emocji, myśli i interpretacji. Pomaga to w radzeniu sobie ze stresem, lękiem czy depresją.
Potęga czytania w radzeniu sobie z emocjami
Wiec jest prawda, że literatura ma siłę nie tylko edukować, ale przede wszystkim leczyć? Czy faktycznie książki mogą służyć jako narzędzie radzenia sobie z emocjami? Odpowiedź płynąca z badań jest jednoznaczna – tak.
Czytanie oferuje nam przestrzeń do zrozumienia i przetwarzania emocji, narzędzia do radzenia sobie z nimi, a przede wszystkim – może działać jako silny środek terapeutyczny, który dostępny jest dla każdego z nas.
W epoce, kiedy zdrowie psychiczne stało się szczególnie istotną kwestią, warto poszukać wsparcia również w zakresie literatury. Bez względu na to, czy zmagasz się z lękiem, stresem czy inną trudnością, pamiętaj – odpowiednia książka może pomóc Ci zrozumieć swoje emocje i uczucia, a przede wszystkim – pokazać, że nie jesteś sam. Czytanie ma moc, której nie powinniśmy lekceważyć. Poświęćmy więc chwilę nie tylko dla książek, ale przede wszystkim – dla siebie.
